E-kitapların Sakıncaları

E-kitapların Sakıncaları

Emeği Geçenler : Özgür Ilgın,
Siteye Eklenme : 25-07-2011
Yayımlandığı Sayı : 33
[eDergi 33. Sayı]
[33. Sayının Çevrimiçi Konuları]
[Tüm Çevrimiçi Konular]

İş dünyasının hükümetlere hakim olduğu ve kanunlarımızı yazdığı bir çağda her teknolojik gelişme, iş dünyasının halka yeni kısıtlamalar dayatmasını sağlayacak fırsatlar sunuyor. Bizi güçlendirmesi gereken teknolojiler tam tersine bizi zincire vuruyor.

Basılı kitaplarda,

  • Kendinizi tanıtmadan (anonim olarak) kitap satın alabilirsiniz.
  • Satın aldığınız bu kitaba sahip olabilirsiniz.
  • Kitabın kullanımını kısıtlayacak bir lisans anlaşması imzalamak zorunda değilsiniz.
  • Kitabın biçimi bellidir ve okumak için birinin sahip olduğu teknolojileri kullanmanız gerekmemektedir.
  • Kitabı bir başkasına hediye edebilir, ödünç verebilir ya da satabilirsiniz.
  • Kitabı tarayıp kopyalayabilirsiniz ve bu durum, telif hakları yönünden kanuna bazen aykırı değildir.
  • Kimsenin kitabı yok etme gücü yoktur.

 

Amazon'un e-kitaplarında ise tam tersine,

  • Amazon, kullanıcıları e-kitapları ala- bilmesi için kullanıcıların kendini tanıtmasını ister.
  • Bazı ülkelerde Amazon, kullanıcıların e-kitaba sahip olmadığını söyler.
  • Amazon, kullanıcıların kullanımı ile ilgili kısıtlayıcı bir lisansı kabul etmesini ister.
  • Dosya biçimi gizlidir ve yalnızca kullanıcıları kısıtlayan sahipli bir yazılım tarafından okunabilir.
  • Bazı kitaplar için yalnızca o sistem içinde tanımlı kullanıcılar arasında sınırlı bir süre ile değişime dayalı bir ödünç verme sistemine izin verilir. Ancak kitabı hediye etmek ya da satmak yasaktır.
  • E-kitap okuma yazılımındaki DRM (Sayısal Kısıtlama Yönetimi) yüzünden e-kitapları kopyalamak olanaksızdır ve telif hakları yasasından daha kısıtlayıcı olan lisans tarafından yasaklanmıştır.
  • Amazon, arka kapı(backdoor) adı verilen yazılımları kullanarak ekitapları uzaktan erişim ile silebilir.

2009 yılında George Orwell'in “1984” adlı kitabının binlerce kopyasını silmek için bu yöntem kullanılmıştır. Bu ihlallerin biri bile e-kitapların, basılı kitapların gerisinde kalması için yeterlidir. Özgürlüğümüze saygı gösterene kadar e-kitapları reddetmeliyiz.

E-kitap şirketleri yazarlara paralarını ödeyebilmek için alışılagelmiş özgürlüklerin inkâr edilmesinin şart olduğunu söylüyor. Hâlihazırdaki telif hakları sistemi, bu konuda iyi bir iş çıkarmaz; sistem daha ziyade şirketleri desteklemeye uygundur. Özgürlüklerimizi da raltmayan yöntemleri kullanarak ve hatta paylaşımı kanuni hale getirerek daha çok destekleyebiliriz. Ben iki yöntem öneriyorum:

  • Yazarlara, popülerliklerinin küp kökleri oranında vergiden fon ayırmak. [1]
  • Kullanıcıların yazarlara gönüllü olarak ödeme yapabileceği e-kitap okuyucuları tasarlamak.

E-kitaplar özgürlüklerimize saldırmamalıdır ama şirketler böyle buyurursa bunu yapacaklardır. Onları durdurmak elimizdedir. Kavga çoktan başladı bile.

Copyright 2011 Richard Stallman
Creative Commons Attribution Noderivs 3.0 Lisansı altında yayınlanmıştır.
[1] http://stallman.org/articles/internet-sharing-license.en.html



Bu yazının lisansı Pardus-Linux.Org eDergi 33. Sayı'daki lisansı ile aynıdır. Lisanslar hakkında bilgiyi lisanslar sayfamızda bulabilirsiniz.

Etiketler :

Yorumlar